Het eiland Sardinië ligt pal ten zuiden van het eiland Corsica, ten westen van de Laars van Italië, en ten noorden van Tunesië. Met 24.090 km² is het na Sicilië het grootste eiland in de Middellandse Zee. Het heeft ongeveer 1,65 miljoen inwoners. De hoofdstad van Sardinië is Cagliari, dat in het zuiden van het eiland ligt. Andere belangrijke plaatsen op het eiland zijn Sassari, Nuoro, Olbia en Oristano. De belangrijkste havens zijn Porto Torres, Olbia, Golfo Aranci, Arbatax, Porto Foxi en Cagliari.
Sardinië is tevens een autonome regio binnen de Italiaanse Republiek.
Het eiland wordt omringd door een grote reeks van kleine rotsige eilandjes, soms bewoond, soms in gebruik door (kleine) veeboeren die 's avonds weer huiswaarts keren. Ontelbaar zijn de kleine zanderige baaitjes, omringd door vele kliffen, terwijl het zeewater ter plaatse een specifieke kleur heeft. De Grotta di Nettuno is een bezienswaardigheid. De hoogste top op het eiland reikt tot ruim 1800 meter, een granietbult in het midden.
Het eiland heeft een subtropisch, mediterraan klimaat. De zomers kunnen zeer warm worden, en de winters zijn doorgaans mild, maar waarbij sneeuw in de bergen geen uitzondering is. De kustgebieden blijven doorgaans van sneeuw gevrijwaard. Daarnaast staat het eiland altijd onder invloed van de wind; de mistral (maestrale zoals Italianen zeggen), sirocco, libeccio en levante.
Prehistorische stammen hebben indrukwekkende monumenten nagelaten zoals de Domus de Janas (uit de neolithische tijd) en de duizenden Nuraghi die hier verspreid staan, opgebouwd uit losse stenen en gebruikt als torens of hele burchten. Later kwamen de Feniciërs en de Carthagers (500 v. Chr.). Daarna de Romeinen, de Vandalen, de Byzantijnen en in de 11e eeuw de Saracenen (zie: Geschiedenis, hieronder). Mede hierdoor bevat het eiland een smeltkroes van volkeren en culturen, bijeengebracht op een oppervlakte van nog geen 25.000 km². De vele kerken en basilieken zijn bijzonder fraai in een schilderachtig landschapsdecor.
Naast Italiaans spreekt een deel van de bevolking van het eiland Sardijns (ook wel Sardisch genoemd). Het is een van de meest archaïsche Romaanse talen, afkomstig uit het Latijn. De taal bevat elementen uit andere talen, waaronder Fenicisch en Etruskisch en invloeden uit het Midden-Oosten en Zuidwest-Azië. Het Sardisch is met uitsterven bedreigd. Slechts 13 procent van de kinderen spreekt nog Sardisch.
De officiële taal is Italiaans, maar Sardisch wordt gesproken en traditioneel gebruikt in zang en muziek. Ook op literair gebied wordt de taal steeds vaker gebruikt, hoewel er geen officiële spelling is afgesproken. De regionale Sardijnse overheid heeft het Sardisch goedgekeurd voor gebruik in officiële documenten.
Sardinië kan grofweg in drieën worden gedeeld wat betreft de gesproken dialecten op het eiland. In het noorden spreekt men het Logudorees, in Midden-Sardinië spreekt men het Nuorees en in het zuiden spreekt men het Campidanees. Deze laatste variant wordt door verreweg de meeste Sardijnen gesproken.
Ook zijn er enkele Sardijnse dialecten die slechts door een beperkte groep wordt gesproken.
- Zo spreekt men in het noordelijke puntje Gallura het Gallurees, dat sterke verwantschap vertoont met het Corsicaans dat in het zuiden van het Franse eiland wordt gesproken.
- In de stad Alghero aan de noordwestkust spreekt men het Algherees, dat een vorm van het Catalaans is; Alghero is namelijk door een groep Catalaanse vissers gesticht.
- Op het zuidwestelijk gelegen eilandje San Pietro en op het eiland Sant Antioco, spreekt men een soort Genuees: op dat eiland vestigde zich een groep tonijnvissers uit Liguria (streek rond Genua) die waren verdreven van het voor de Tunesische kust gelegen eilandje Tabarka.
Bron: wikipedia
